omroep flevoland

"Het werkt gewoon prima, terwijl ik dacht dat er wel kinderziektes zouden zijn", vertelt Klaas Dijkstra uit Nagele. Vol trots laat hij zien dat er warm water uit zijn kraan komt. Dijkstra doet mee aan een proefproject om 'van het gas af' te gaan.

Acht huizen en een schoolgebouw in het dorp in Noordoostpolder zijn aangesloten op het nieuwe warmtesysteem. Op de daken zijn zonnecollectoren geplaatst die water opwarmen. Dit gebeurt vooral in de warme maanden. Het water wordt vervolgens in een groot ondergronds bassin bewaard en kan in de winter worden gebruikt voor verwarming en heet water.

Ook projectleider Rutger Bergboer van Energiek Nagele is meer dan tevreden. "Het systeem draait twee maanden en we hebben nog geen storing gehad. Terwijl ik dat eigenlijk best wel had verwacht, omdat het allemaal zo nieuw is." In december is bij de woningen het gas afgesloten en is in de meterkast de oude ketel vervangen voor het systeem dat is aangesloten op het ondergronds bassin. "Dat is eigenlijk het enige verschil voor de bewoners", vertelt Bergboer.

"Wat moeilijk blijft, is het samenwerken met instanties als banken en verzekeringen."

De bevlogen projectleider probeert al jaren mensen in het dorp enthousiast te krijgen en houden voor het nieuwe warmtesysteem. "Dat het nu zo goed werkt, is natuurlijk fantastisch. Maar ik heb daar altijd vertrouwen in gehad. Wat moeilijk blijft, is het samenwerken met instanties als banken en verzekeringen. Wat wij doen is nieuw. Het wijkt af van het bestaande. En dat gaat dan mis."

Het project botst ook met andere regelgeving, hebben de deelnemers gemerkt. De woningen komen bijvoorbeeld niet in aanmerking voor een duurzaam energielabel vanwege nieuwe regels.

Nederland moet van het aardgas af. Vanwege de klimaatverandering en de sluiting van de Groningse gaskraan, moeten in 2050 alle woningen in Nederland aardgasvrij zijn. Tientallen wijken in het land zijn betrokken bij proeven om te kijken op welke manier dit het beste geregeld kan worden. Het wijkje in Nagele is een van die proeflocaties.

Warmtepomp
De huidige winter verloopt relatief warm. Het systeem in Nagele is dus nog niet volop belast. De vraag naar warm water zal immers toenemen als het buiten vriest. Bergboer verwacht dat ook dan het systeem zal blijven draaien. "Als het water te koud wordt, kunnen we het opwarmen met een warmtepomp. Die pomp werkt nu wel op stroom van het elektriciteitsnet. Daar hebben we voor gekozen in het proefproject, om het niet te ingewikkeld te maken. Ideaal is natuurlijk dat de pomp draait op een eigen windmolen of op zonnepanelen. Dan zijn we helemaal niet meer afhankelijk van energie van buitenaf", zegt Bergboer.

Hoge gasprijs
"We merken dat meer mensen in het dorp enthousiast raken. Ze zien dat het werkt en willen meedoen. Ook de hoge gasprijs is een extra motivatie om aan te haken. Het warmtesysteem in Nagele staat los van de stijgende gasprijs en heeft daar dus geen last van", zegt Bergboer. Hij ziet het zitten om verder op te schalen, maar dat gaat niet op korte termijn. "Los van alle regelgeving heeft het bedrijf dat het systeem kan aanleggen het ook druk met andere projecten in het land. Het duurt dus nog wel even voor we veel meer huizen kunnen aansluiten. Het huidige systeem heeft wel een klein beetje overcapaciteit, maar dat is niet voldoende voor grote uitbreiding."

Hoge kosten
Nog een ander struikelblok voor verdere uitbreiding is dat het ombouwen relatief duur is. Het project krijgt op dit moment veel subsidie vanuit de overheid omdat het een proef is. Toch denkt Bergboer dat het systeem ook zonder, of met minder subsidie zou kunnen werken. "Als er meer van deze warmtesystemen geplaatst worden, kan het goedkoper worden. Maar ik denk dat subsidie niet raar is. Subsidie zit of zat op veel milieuvriendelijke initiatieven, bijvoorbeeld ook op de aanschaf van zonnepanelen. Dus dan kan het ook voor ons systeem", besluit Bergboer.