omroep flevoland

Het is maandag drie jaar geleden dat Russische troepen Oekraïne binnenvielen. De oorlog die daarop volgde, noopte miljoenen Oekraïners hun thuisland te ontvluchten. Ook in Nederland verblijven daardoor nu meer dan honderdduizend vluchtelingen, waaronder bijna vierhonderd in de opvang in Lelystad.

Wie een rondje loopt door de de voormalige scholengemeenschap, merkt meteen iets op: het is er opvallend rustig. Opvallend, omdat dit een van de grootste opvanglocaties in Nederland is. Om die rust schuilt, volgens algemeen manager Marjolein Wesselius-Den Boer, het succes van 'haar' opvang. "Alle bewoners werken binnen of buiten de opvang. We doen het dus met elkaar."

Een klein dorp
De opvang in Lelystad beslaat 15.000 vierkante meter en voelt als een klein dorp. De brede hallen en grote open ruimtes zijn ingericht als gemeenschappelijke ruimtes, terwijl de oude klaslokalen zijn omgebouwd tot slaapvertrekken. In de afgelopen drie jaar is de locatie uitgegroeid tot een zelfvoorzienende gemeenschap, met een restaurant, een tweedehands kledingwinkeltje, een taalschool, een pakketpunt en een kinderoppas.

Iedereen werkt
Volgens Wesselius-Den Boer is de huidige stabiliteit vooral te danken aan het beleid van de gemeente Lelystad, waarbij bewoners actief betrokken worden bij het reilen en zeilen van de opvang. Van de schoonmaak tot de keuken en het tuinonderhoud: de Oekraïners doen het zelf. "Daardoor ontstaat er een stukje eigenaarschap", zegt Wesselius-Den Boer. "Maar dat is niet bij iedere opvang zo."

Een bijkomend voordeel is dat werken op deze manier zorgt voor lagere kosten. Toen de opvang opgezet werd, huurde de gemeente bedrijven in om de basistaken binnen de opvang te doen. "Maar daar zijn we vrij snel mee gestopt", zegt de manager. "Het zorgde voor onrust, dus besloten we het zelf te doen. Nu is het ook nog goedkoper, want we hebben geen partijen over de vloer die een winstmarge hebben."

Eten niet inbegrepen
Eén van de open ruimtes binnen het gebouw is ingericht als restaurant. Het plafond is versierd met witte kleden en op de tafels en aan de muren hangen grote rode harten. "Die zijn nog van Valentijnsdag", vertelt Wesselius-Den Boer.

De versieringen worden gemaakt door de knutselclub in de opvang. Zodra er een feestdag op de agenda staat, begint de club weer met het maken van allerlei werkjes. "Maar deze laten we hangen tot 8 maart, dan is het Internationale Vrouwendag."

De opvang in Lelystad heeft ervoor gekozen om de Oekraïners zelf de keuze te geven om wel of niet mee te eten. Door middel van een pinsysteem rekenen de bewoners af per maaltijd. "Wij zien dat bepaalde producten, zoals kip en witvis, erg populair zijn", zegt Wesselius-Den Boer "Op andere avonden bestellen sommigen zelf eten, zoals pizza en sushi."

Volgens de algemeen manager is het niet moeilijk om bedrijven te strikken die gevluchte Oekraïners in dienst willen nemen. "Ze zitten er flexibel in en melden zich actief als ze mensen zoeken. Wij printen de vacatures uit en de bewoners melden zich zelf. Dat verloopt eigenlijk heel soepel."

Mogelijk staakt-het-vuren
Terwijl de opvang in Lelystad zich blijft ontwikkelen, kijken de Oekraïners met gemengde gevoelens naar de toekomst. Op dit moment zijn er gesprekken tussen de Verenigde Staten en Rusland over een einde van de oorlog in Oekraïne, maar of en wanneer dat werkelijkheid wordt, blijft onzeker. Volgens Wesselius-Den Boer zijn de Oekraïners in de opvang in Lelystad niet veel bezig met de gesprekken tussen de grootmachten. "De mensen zijn redelijk gelaten. Ze bekijken het per dag. Dat is ook wel de Oekraïense mentaliteit."

Terugkijkend op de afgelopen drie jaar is Wesselius-Den Boer trots op wat er is bereikt. "Het heeft mij de ogen geopend. In het begin heb je een enorme afstand tot elkaar, maar inmiddels hebben we met z'n allen een middenweg gevonden die niet Nederlands is en niet Oekraïens. Het is iets er tussenin, maar het werkt."