omroep flevoland

De jeugdzorg in Almere zorgt er nu onvoldoende voor dat kinderen veilig en gezond opgroeien in de stad. Ook al zetten verschillende organisaties zich hard in, het lukt niet om goed samen te werken en de gezinnen te helpen. Dat concludeert de Rekenkamer Almere na een onafhankelijk onderzoek. Het advies is: gemeente, neem de leiding en stuur de jeugdhulp in de goede richting.

De gemeente Almere is vanaf 2015 verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Al vanaf het begin krijgen jeugdhulpverleners in Almere het vertrouwen van de gemeente. Zij hebben de regie in handen. Dat betekent dat niet over alles gerapporteerd wordt. Maar daardoor is volgens de Rekenkamer nu niet duidelijk wat voor hulpvragen er in de stad zijn voor de jeugd. Of de hulp op tijd is gestart en hoe de jongeren en hun ouders de hulp ervaren. Volgens de Rekenkamer is die informatie heel belangrijk, ook voor de gemeenteraad. Zeker als je wil weten of de aangeboden hulp in de stad goed werkt.

Hulpverleningslandschap in Almere lijkt op jungle
De Rekenkamer concludeert ook dat hulpverleningsinstanties in Almere niet goed samenwerken. Er zijn meer dan veertig zorgaanbieders in de stad en daarnaast zijn nog veel meer kleinere partijen actief. Daardoor is onduidelijk wat voor hulp er is. Douglas: "Je ziet dat ouders de weg kwijt raken. Ze weten niet goed welke regelingen er allemaal zijn, bij wie ze terechtkunnen. Maar je ziet ook dat hulpverleners elkaar niet kennen, dat hulpverleners ook niet snel met elkaar kunnen bellen om te zorgen dat ze een gezin samen goed helpen."

Het eindresultaat is dat kinderen, ouders en gezinnen in Almere nog te weinig vroegtijdige hulp krijgen, verdwaald raken in het grote en onoverzichtelijke aanbod en de hulp die er komt, niet op elkaar is afgestemd. Dat is vooral een probleem als er gezinnen zijn waar meerdere problemen spelen. Gezinsleden moeten nu bijvoorbeeld langs veel tussenstations. Bij elke nieuwe vorm van hulp moet opnieuw het probleem besproken worden. Daardoor duurt het te lang voordat ze de juiste hulp krijgen en komt de hulp te laat.

Heeft de gemeente eigen ambities waargemaakt?
De Rekenkamer onderzocht onder leiding van onafhankelijk directeur Scott Douglas de kwaliteit van de jeugdzorg in Almere. Dat deed hij samen met jongeren die zelf in de jeugdhulp hebben gezeten, zorgaanbieders, ambtenaren en raadsleden. Douglas: "Dit onderzoek is nodig, omdat de gemeente Almere nu zes jaar verantwoordelijk is voor de jeugdhulp. De gemeente heeft grote ambities. Daarom willen wij kijken of die ambities zijn waargemaakt. In de afgelopen jaren is het ook heel veel over de kosten gegaan van de jeugdhulp en de gemeenteraad wilde graag weten hoe is het met de kwaliteit van de jeugdhulp."

Geld is niet alles
De gemeente Almere heeft de afgelopen jaren veel geld uitgegeven aan de jeugdzorg, maar elk jaar bleek dat onvoldoende te zijn. Zo ging in 2019, 65 miljoen euro naar de kosten van de jeugdzorg. In 2020 was dat 75,4 miljoen euro. En de verwachting is dat de kosten voor dit jaar verder zullen stijgen naar 78,4 miljoen euro. Maar geld is niet alles, zegt Douglas. "Ik denk dat extra geld op sommige plekken echt nodig is. Maar als je zorg goed wil doen, als je vroeg bij de problemen wil zijn en goed wil samenwerken, gaat het niet alléén om geld, maar ook om andere spelregels en een betere leiding van de gemeente."

Sterk in de wijk succesvol
De Rekenkamer roept de gemeente op om samen met Almeerse gezinnen en hulpverleners te bepalen hoe een betere kwaliteit van jeugdzorg bereikt kan worden. De gemeenteraad moet binnenkort bepalen welke vormen van jeugdhulp per 2023 worden aangeboden. De Rekenkamer adviseert om meer overzicht te scheppen en samenwerking tussen organisaties te stimuleren. "Hierbij hoeft Almere niet op nul te beginnen, want diverse succesvolle initiatieven laten zien dat ook in Almere de samenwerking goed kan lopen."

Een van die succesvolle initiatieven is 'Sterk in de Wijk'. Een jeugdverpleegkundige en jeugdhulpverlener zijn een paar uur per week op de basisschool aanwezig. Ouders en leerkrachten kunnen hen dan makkelijk benaderen met vragen en de hulpverleners kunnen snel met elkaar afstemmen. Gezinnen zijn zeer tevreden met deze aanpak.

De Rekenkamer heeft donderdagavond het rapport over de kwaliteit in de jeugdzorg aan de gemeenteraad overhandigd. Volgende week donderdag licht Scott Douglas het rapport toe aan de raadsleden.

Rekenkamerrapport Lelystad: veel fouten gemaakt
In Lelystad werd vorige week ook een rekenkamerrapport overhandigd aan de gemeenteraad over de jeugdzorg in de stad. Daar werd de conclusie getrokken dat er tussen 2014 en 2020 veel fouten zijn gemaakt door 'diverse betrokkenen'. Daardoor raakte de gemeente de grip op de jeugdzorg kwijt en wisten de bestuurders niet wat er speelde. In Lelystad is sinds dit jaar een nieuwe organisatie verantwoordelijk geworden voor de jeugdzorg in de stad; Jeugdzorg Lelystad (JEL).