omroep flevoland

De gemeente Lelystad doet er goed aan om uit te zoeken of en hoe zij volgend jaar verder wil met afvalverwerker HVC. De gemeente betaalt waarschijnlijk te veel aan HVC, terwijl het bedrijf er financieel niet gezond voorstaat.

Dat stelt de Rekenkamer Lelystad in een advies aan de gemeenteraad. De Rekenkamer is een onafhankelijk adviesorgaan van de raad.

Lelystad heeft al jaren als aandeelhouder een belang van 2,5 procent in HVC, dat ook in de meeste andere Flevolandse gemeenten afval inzamelt. De afgelopen jaren is in Lelystad samen met HVC juist een nieuw systeem met ondergrondse containers in alle wijken ingevoerd om plastic en groenafval verder te scheiden.

Volgend jaar moet de zogeheten dienstverleningsovereenkomst met HVC worden verlengd, het contract tussen het bedrijf en de gemeente. En daar plaatst de Rekenkamer een paar opmerkingen bij.

Financiële positie
Zo zijn er zorgen over de financiële positie van HVC. Weliswaar boekte het bedrijf in 2023 een winst van 35 miljoen euro en heeft het bijna 54 miljoen euro aan eigen geld, maar het heeft leningen uitstaan voor ruim 611 miljoen euro.

Daar komen waarschijnlijk nog tientallen miljoenen bij voor investeringen in warmtenetten en het verbeteren van de afvalcentrales. Mogelijk vraagt HVC hiervoor garantstelling van de aandeelhouders. Investeringen in andere projecten dan afvalverwerking leidden ruim tien jaar geleden al tot stevige discussies met de gemeenten. HVC vroeg gemeenten voor die investeringen garant te staan. Maar in plaats van minder garantstellingen zijn die juist gestegen.

Als HVC omvalt, dan moet Lelystad garant staan voor 15 miljoen euro. Al benadrukt de Rekenkamer dat er geen aanleiding is om aan te nemen dat HVC failliet gaat, maar de zorgen zijn er wel. De financiële weerbaarheid van HVC ligt ver onder wat wenselijk is. Of het bedrijf zijn schulden kan verlagen is allerminst zeker. Misschien moet er wel meer geld van gemeenten bij.

HVC

Over die tarieven constateert de Rekenkamer dat gemeenten meer betalen dan commerciële klanten van HVC. Dat is al zo sinds 2017, maar sinds die tijd is dit niet veranderd. Om die reden onderzoeken andere gemeenten al of ze volgend jaar hun contract met HVC nog wel willen verlengen en onder welke voorwaarden.

Onderzoek
De Rekenkamer adviseert hetzelfde aan Lelystad: doe samen met andere gemeenten aanvullend marktonderzoek naar wat andere afvalverwerkers berekenen en gebruik die informatie om over betere voorwaarden met HVC te onderhandelen. Dit is als Lelystad al door zou willen gaan met HVC. Maar aan overstappen naar een ander bedrijf kleven juridische nadelen.

Lelystad heeft de kennis voor zo'n onderzoek zelf onvoldoende in huis, dus de Rekenkamer adviseert om externe experts in te huren. Er staat best veel op het spel, zegt de Rekenkamer: "Gezien de gevolgen van deze keuze ligt een grondige analyse van de dienstverleningsovereenkomst voor de hand. Alleen met een helder overzicht van kosten, risico's en alternatieven kan Lelystad een verantwoorde beslissing nemen die aansluit bij de belangen van inwoners."