Hierom kan je niet je rijbewijs halen in Lelystad

FLEVOLAND • Za 23 december 2023 | 9:47 • Zaterdag 23 december 2023 | 9:47

Als je in de auto of op de fiets zit in Lelystad, valt je misschien wel iets op: of de fietsers gaan over je heen, of de auto’s rijden onder je door. Dit komt omdat Lelystad op een unieke manier het verkeer heeft geregeld. Er is - in moeilijke woorden - een gescheiden infrastructuur. Makkelijker gezegd: je komt als fietser bijna geen auto tegen en andersom.

In het tv-programma Tot op de Bodem onderzoeken Jaap van den Biesen & Marvin Hop waarom dingen in Flevoland zijn zoals ze zijn. Want: Is hier niet over elke centimeter nagedacht?

Bekijk hier de aflevering van Tot op de Bodem over het wegennet in Lelystad:

Al vanaf het begin van de bouw van Lelystad is er goed nagedacht over het toekomstige wegennet in de stad. Toen al moest Lelystad de provinciehoofdstad worden. En daarmee moest de stad plek bieden aan heel veel mensen.

Het wegennet moest daarbij passen, was het idee. In 1959 gaf de overheid hiervoor opdracht aan Cornelis van Eesteren. Die was onder meer verantwoordelijk voor de forse uitbreidingsplannen van Amsterdam in de jaren dertig. De plannen werden in 1964 gepresenteerd.

Lelystad op papier
Lelystad moest een maakbare stad worden, met een vierbaans drevenstructuur. Wijken moesten daar in blokken achter liggen, verscholen in het groen. De wijken waren voorzien van winkels en gezondheidzorg.

De blokken zouden ruim opgezet moeten worden, voor zo’n 150.000 inwoners. De woonblokken moesten met elkaar verbonden worden via fietsbruggen die over de dreven heen liepen.

Maar het plan werd opzij geschoven door de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat. De Rijksdienst voor IJsselmeerpolders (RIJP) kreeg de opdracht om een groeiplan te maken.

Dit is het oorspronkelijke idee van Van Eesteren uit 1964:

Ondanks dat een deel van het plan van Van Eesteren is overgenomen, kreeg hij daar weinig eer voor. Behalve het centrumgedeelte. De RIJP dacht namelijk dat dit niet van de grond zou komen.

Ook het wegen- en het fietsnet werden uiteindelijk vanuit het gedachtegoed van Van Eesteren aangelegd. De eerste brug die er kwam, was de Veluwsebrug bij de Zuiderzeewijk, in 1967. De Zuiderzeewijk was de eerste wijk die destijds werd aangelegd. En de brug werd de verbinding naar het Lelycentre.

Post rondbrengen
Nico van Mierlo weet dat nog goed: "Eerst was er gewoon een oversteekplaats. Maar het verkeer nam toch nog wat toe. En toen kwam op een gegeven moment die brug."

Van Mierlo is de eerste postbode van Lelystad. In de loop van de tijd zag hij er steeds meer bruggen bij komen. "Dan kwamen er weer wat woonwijken bij. En dan werd er ook weer een nieuwe brug gebouwd", vervolgt hij.

Wist je dat?
Alle Lelystadse bruggen zijn vier meter en vijf centimeter hoog. En het zijn er in totaal 49. Dat is een wettelijke vereiste. Verder zijn er niet veel regels waaraan de bruggen moesten voldoen. De gemeente zelf gebruikte de zogenoemde CROW-richtlijnen. Dat zijn aanbevelingen en richtlijnen voor de bouw van openbare wegen. Hellingspercentages voor bruggen zijn daar verder niet in opgenomen.

Het wegennet is ook zo bedacht, dat het naadloos zou aansluiten bij de Markerwaardpolder. Lelystad zou dan ongeveer in het midden komen te liggen van alle nieuwe polders. Het moest een kruispunt voor de hele provincie zijn. Maar de Markerwaardpolder kwam er niet. En daardoor werd ook het wegennet anders aangelegd.

Een kaart van Lelystad uit 1974 en een kaart uit 2022 naast elkaar:

Geen bruggen weghalen
En dan de vraag of na al die jaren het gescheiden verkeersnet nog werkt? Ja, zegt de nu in Lelystad wonende planoloog Ton Kolijn. "Het fietssysteem heeft ons zeker heel veel gebracht. Denk bijvoorbeeld aan het aantal verkeersongelukken."

In steden met veel meer gelijkvloerse kruispunten ligt de kans op een ongeluk vele malen hoger. "Hier kom je elkaar niet zo snel tegen, dus heb je ook geen kans op ongelukken."

Kolijn is niet bang voor problemen met het alsmaar toenemende fietsverkeer. Hadden we vroeger nog gewoon een fiets met twee wielen en een bel erop, nu hebben we e-bikes, bakfietsen, ligfietsen en noem maar op.

"We zijn hier nog lang geen Amsterdam", vindt Kolijn. De planoloog pleit wel voor een betere bewegwijzering in de wijken. "Als je hier niet vandaan komt en je fietst rond, is het net een doolhof."

De fietsbrug in aanbouw tussen Porteum en en de Landstrekenwijk in 2022:

Wist je dat?
Je mag niet afrijden voor je rijbewijs in Lelystad. Volgens het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) is de stad te veilig. De situatie in Lelystad is niet representatief voor de verkeerssituaties in de rest van het land.

Voor het doen van je rijexamen moet je daarom uitwijken naar Harderwijk of Emmeloord. Je mag wel rijlessen volgen in Lelystad, maar het is aan te raden om ook zeker buiten de stad wat kennis en ervaring op te doen.

Zelf een rondje fietsen?
Wil Dennissen heeft op verzoek van Jaap en Marvin een echte fietsroute ontwikkeld. In ruim 20 kilometer fiets je langs de highlights van Lelystad.

De route begint bij het stadhuis. Vanaf daar fiets je richting het Lelycentre. Via de bossen fiets je daarna door de oude wijken richting het Werkeiland, om via het Zilverpark weer te eindigen bij het stadhuis.

Uiteraard passeer je onderweg ook verschillende fietsbruggen. Zelf enthousiast geworden om de route te fietsen? Hier vind je de Tot op de Bodem 'Route van Lelystad'.

Nog niet uitgelezen? Bekijk dan deze artikelen eens:

Nog niet uitgekeken? Kijk hier de aflevering over de Hoeksteen van de Noordoostpolder terug, de Poldertoren:

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!